เคยสงสัยกันมั้ยครับว่า ทำไมเวลาเภสัชกรจ่ายยาบางตัวแล้วจะแนะนำว่า “ยาตัวนี้ไม่ควรทานคู่กับนมหรือพร้อมนม”
วันนี้เรามาไขข้อข้องใจไปด้วยกันดีกว่าครับ
ไขข้อสงสัย “ทำไมไม่ควร กินยาพร้อมนม ”
เมื่อไหร่ที่เภสัชกรหรือที่ฉลากยาแนะนำว่า ไม่ควรทานยาพร้อมนม เราก็ควรที่จะปฏิบัติตาม เพราะว่า ในนมหรือผลิตภัณฑ์จากนม อย่าง ชีส โยเกิร์ต หรือไอศกรีม นั้น มีส่วนประกอบของแคลเซียมที่สูง เมื่อทานร่วมกับยาบางชนิดจะทำให้เกิดปฏิกิริยาระหว่างยาและนม หรือที่เรามักเรียกว่า “ยาตีกันกับนม”
เกิดจากที่แคลเซียมในนมหรือผลิตภัณฑ์จากนม ไปทำปฏิกิริยากับโครงสร้างยา ซึ่งทำให้ได้สารประกอบที่ไม่มีฤทธิ์ในการรักษา ยาไม่ถูกดูดซึมหรือถูกลดการดูดซึมยา หรืออาจทำให้ยาหมดฤทธิ์ ส่งผลให้ประสิทธิภาพของยาในการรักษาโรคนั้น “ลดลง” ทำให้ผลรักษาอาจไม่ได้ประสิทธิภาพ
นอกจากนม ผลิตภัณฑ์จากนมแล้ว รวมถึงนมจากสัตว์อื่น ๆ นมจากพืช และนมแม่ด้วย เช่น นมแพะ นมถั่วเหลือง นมข้าวโพด นมอัลมอนด์ นมโอ๊ต เป็นต้น ทั้งแบบผง, UHT, สเตอริไลซ์ (sterilized), พาสเจอไรซ์ (pasteurized) เพราะมีแคลเซียมเช่นกัน จึงควรหลีกเลี่ยง
และก็ยังรวมถึงพวกยาลดกรดที่มีส่วนประกอบของแมกนีเซียม อะลูมิเนียม หรือแร่ธาตุเสริม เช่น ธาตุเหล็ก แมกนีเซียม ที่ไม่แนะนำให้ทานพร้อมกับยาบางชนิด เพราะจะส่งผลลดการดูดซึมยาเหมือนกัน
ยาสำคัญที่ใช้บ่อยและไม่ควรทานพร้อมนม ได้แก่
กลุ่มยาต้านแบคทีเรียกลุ่มควิโนโลน (quinolones)
ชื่อสามัญทางยา
– นอร์ฟลอกซาซิน (norfloxacin)
– โอฟลอกซาซิน (ofloxacin)
– ซิโพรฟลอกซาซิน (ciprofloxacin)
– เลโวฟลอกซาซิน (levofloxacin)
– มอกซิฟลอกซาซิน (moxifloxacin)
กลุ่มยาต้านแบคทีเรียกลุ่มเตตรไซคลิน (tetracyclines)
ชื่อสามัญทางยา
– เตตราไซคลิน (tetracycline)
– ดอกซีไซคลิน (doxycycline)
กลุ่มยารักษาโรคกระดูกพรุนกลุ่มบิสฟอสโฟเนต (bisphosphonates)
– อะเลนโดรนิกอะซิด (alendronicacid)
– ไรซีโดรนิกอะซิด (risedronicacid)
– ไอแบนโดรนิกอะซิด (ibandronicacid)
ยาบำรุงเลือดธาตุเหล็ก
ยารักษาภาวะไทรอยด์ฮอร์โมน
แร่ธาตุเสริม เช่น ธาตุเหล็ก แมกนีเซียม แคลเซียม
ข้อมูลจาก https://pr.moph.go.th/print.php?url=pr/print/2/07/148730/
https://shorturl.at/aDIX6
https://shorturl.at/gmGP1
ถ้าดื่มนมไปแล้ว ควรเว้นระยะห่างนานแค่ไหน?
ถ้าหากดื่มนมหรือทานอาหารที่มีนมเป็นส่วนประกอบและต้องทานยาที่มีคำแนะนำให้หลีกเลี่ยงทานพร้อมนม แนะนำให้ดื่มนมหรือหลังทานยานั้น ๆ อย่างน้อย 2 ชั่วโมง หรือในบางยาก็ให้ห่างมากกว่า 2 ชั่วโมง
แนะนำให้ขอคำปรึกษาจากเภสัชกรหรือแพทย์
แต่ทางที่ดีที่สุดในการทานยา ควรทานพร้อมน้ำเปล่าเสมอ เพราะว่า น้ำเปล่าทำให้ตัวยาแตกตัว ละลายและดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้ดีที่สุด และน้ำเปล่าไม่มีปริมาณของแร่ธาตุหรือสารอาหารตัวใดตัวหนึ่งที่สูงจนเกิดปฏิกิริยากับยาและลดประสิทธิภาพของยา
เพราะฉะนั้น ทานยาคู่กับน้ำเปล่านั้น ดีที่สุด
ข้อมูลจาก https://pr.moph.go.th/print.php?url=pr/print/2/07/148730/
https://shorturl.at/aDIX6
https://shorturl.at/gmGP1